Animatie Oscars 2022

Oscars: Animatie 2022

Met Luca, Encanto en Raya and the Last Dragon heeft Disney 60 procent van de animatie-Oscar nominaties in de wacht gesleept. Dit is het hoogste aantal nominaties voor één filmproducent in de geschiedenis van de categorie. Persoonlijk denk ik ook dat het de prijs ook dit jaar gaan winnen, en wel voor Encanto. Waarom heeft Disney zo’n grote invloed in de animatie categorie? Is het wel mogelijk voor andere huizen om zich te mengen in de strijd? Zal Disney (na) dit jaar wel tegenstand hebben van concurrenten? Door terug te kijken naar de relatief jonge categorie hoop ik daar wat meer duidelijkheid over te krijgen.

Geschiedenis met de Oscars

In 2001 is de avondvullende animatiefilm opgenomen in de Academy Awards. Hiervoor, tijdens de vijfde Oscaruitreiking in 1932, was korte animatie wel al een categorie, en daar heeft Disney in totaal 39 nominaties voor gekregen en 12 keer gewonnen, nog steeds het record. Dit is deels te danken aan de overname van Pixar in 2006, maar ook voor deze overname was Disney één van de weinigen die meedong in de race voor deze kleinere categorie. Naast Animated Shorts heeft Disney vooral met musicals in de nominatielijst gestaan, en veel Oscars gewonnen voor originele score. Klassiekers uit de zogeheten renaissance van Disney animatie brachten meer muziek in de films, en dit wierp zijn vruchten af. De Kleine Zeemeermin, Belle en het Beest, Aladdin, The Lion King, Pocahontas, bijna elke film die werd uitgebracht in en rond de jaren 90 kreeg een Oscar voor de muziek..

Disney en de Oscars hebben sowieso een boeiende relatie, en Walt Disney kreeg voor de eerste avondvullende tekenfilm, Snow White and the Seven Dwarfs, één grote en zeven kleinere Oscars uit een eenmalige categorie. Het is een powerhouse met meerdere studio-onderdelen, maar in de non-animatie wint Disney toch vrij weinig. Chicago was in 2002 een succes, en er zijn uitzonderingen zoals Ed Wood, Dick Tracy en Dead Poets Society, maar gezien de leeftijd van de studio en de populariteit van de films zou je meer titels verwachten. De non-animatiefilms kregen pas weer recent wat aandacht, mede dankzij de overname van Marvel Studios in 2009. Black Panther kreeg een Oscar, net als Ford v Ferrari, Jojo Rabbit en Nomandland. Ik denk dat de focus ook wel meer op deze hoek gaat liggen binnenkort om meer aanzien te verkrijgen voor de streaming site Disney+. Animatie blijft wel een sterke tak voor het bedrijf, en de kindvriendelijke reputatie zal the House of Mouse nog lang houden.

De Animatie-Oscars van Disney

Om terug te kijken naar de afgelopen 21 jaar valt wel op dat niet elke Oscar die Disney won helemaal terecht is. De productie van Spirited Away zou ik bijvoorbeeld helemaal toeschrijven aan het Japanse Studio Ghibli, maar officieel had deze studio een deal met Disney waardoor het onder die naam de nominatie kreeg. In 1996 had Disney een distributie deal met Ghibli, en deed de Engelstalige vertaling van de film en de westerse verspreiding maar feitelijk heeft Disney geen enkel potlood op papier hoeven zetten voor de animatie. Ook zou je kunnen beargumenteren dat Toy Story meer een Pixar overwinning was dan een Disney film. Toch was er een overeenkomst voor Disney, waarmee het betrokken raakte bij Pixar ver voor de merger.

Tussen 2001 en 2009 won Disney van de 9 keer 6 Oscars, en in deze tijd waren de standaarden voor een animatiefilm en de kwaliteit van deze films ook nog wel wat matig. De allereerste animatie-Oscar ging naar Shrek, maar ook Jimmy Neutron: Boy Genius was genomineerd. Dit terwijl Monsters Inc., wat ik aan zou willen wijzen als de betere film, ook genomineerd was. Gelukkig voor Disney volgde hierna drie keer winst, twee verliezen en daarna weer drie winsten. De eerste in die reeks was van Studio Ghibli en de rest van Pixar, maar allemaal ten minste geproduceerd en deels betaald door Disney. Er is in deze tijd niet echt een tegenstander aan te wijzen. Verschillende studio’s en verschillende animatiestijlen hebben kans om van Disney te winnen, Zowel Paramount (Rango), Animal Logic (Happy Feet) als Aardman (Wallace & Gromit: The Curse of the Were-Rabbit) hebben hele andere stijlen en zijn nauwelijks te vergelijken met de films van Pixar, maar wonnen toch.

Tussen 2010 en 2020 won Disney 9 van de 11 Oscars, en nu begon het eigen animatiehuis steeds meer een rol te spelen. Frozen was de eerste volledig door Disney Studio’s geproduceerde en gedistribueerde film die won, maar ook Big Hero 6, en Zootopia wonnen in deze tijd. Pixar blijft belangrijk voor de studio, en het merendeel van de prijzen komt ook van Pixar in deze tijd. Toch is de meest opmerkelijke trend als je kijkt naar de nominaties de kwaliteit van de films. Deze gaat sterk omhoog, en Disney lijkt niet altijd de gedoodverfde winnaar. Wat wel een trend wordt is dat Disney meer films uit gaat brengen per jaar, waardoor het steeds meer de competitie met zichzelf aangaat. In het jaar van Brave had Wreck it Ralph toch ook wel kunnen winnen, en Moana nam het op tegen Zootopia. Door meer films te produceren hebben ze dus steeds meer kans om te winnen elk jaar, met dit jaar als sterk voorbeeld.

Dit jaar worden drie van de vijf nominaties gebracht door Disney, en ze moeten bijna wel winnen. The Mitchells vs the Machines is wat mij betreft wel leuker dan de meeste Disney films, maar ik denk niet dat het genoeg mensen trekt om de Oscar te winnen. De stijl is wat chaotisch en de animatie is vrij uniek, maar ik denk dat de Oscar-stemmer zoekt naar herkenning en nostalgie. Dit kan ik fout hebben, want Spider-Man: Into the Spider-Verse komt van dezelfde producenten en heeft ook gewonnen in 2018. Toch speelt nostalgie hier weer een rol in, omdat Spider-Man zo’n populair karakter is.

Ook mooi en indrukwekkend is FLEE, maar die is te serieus. Hij lijkt wat dat betreft op J’ai Perdu Mon Corps: losse animatiestijl, niet Engels en een serieuzer onderwerp. Die serieuze tonen lijken, als je naar de geschiedenis van de animatie winnaars kijkt, niet te zijn wat stemmers graag zien. Een feel good story over mensen met grote ogen die uiteindelijk goed aflopen lijken de makkelijke winnaar te zijn. Toy Story 4 won niet voor niets van J’ai Perdu Mon Corps. In Toy Story zit dan niet een echt duister element, en Disney-films hebben over het algemeen wel diepere lagen, maar het is nooit alleen dat. Er moet ook luchtige humor tussen zitten, anders is de kans van winnen wel erg klein.

De Disney inzendingen zijn dit jaar wel wat uiteenlopend, maar komen duidelijk vanuit dezelfde hoek. Ik denk dat Luca te klein is qua verhaal, en te veel meandert. Daarom zal er wat minder animo zijn voor de film. Raya and the Last Dragon heeft volgens mij juist het omgekeerde probleem. Daar gebeurt weer veel te veel, en dat maakt het verhaal wat rommelig en onoverzichtelijk. Voor mij is Encanto de duidelijke winnaar, want het heeft zowel de zang van de renaissance Disney, geschreven door de onnavolgbare Lin-Manuel Miranda, en het heeft de klassieke Disney-feel. De karakters zijn grootogig, de animatie is vloeiend en rond, en er zit magie in de lucht in elk frame. Dit is de veilige, maar volgens mij daarom duidelijke winnaar.

Tegenstanders en de toekomst

Dus normaal wint de standaard inzending van Disney/Pixar: Feel good, nostalgisch en herkenbaar, en niet te serieus maar wel met gelaagdheid. Waar zien we dat ze op kunnen verliezen? Een aantal studio’s die op zijn minst tegenstand bieden zijn Aardman, Cartoon Saloon, Focus Features en Sony Pictures.

Aardman is bekend van de stop-motion claymation films zoals Wallace and Gromit, Shaun the Sheep, Chicken Run en Missing Link. Ik vind dit erg leuke en indrukwekkende animaties altijd. De handgemaakte elementen voelen voor mij wat uitdagender en knapper dan CGI, zelfs al is dat natuurlijk ook een kunst op zich. Toch lijkt het erop dat deze films precies om die reden wel een nominatie, maar zelden een winst krijgen. De definitie van animatie is bijna volledig bepaald door Disney, en ook als die wat anders proberen verliezen ze. Soul is bijvoorbeeld veel beter en unieker dan Onward, als je het mij vraagt, maar toch verloor het. Misschien zit Disney vast in een eigengemaakte val.

Cartoon Saloon heeft het serieuziteitsprobleem. Breadwinner en Wolfwalkers waren allebei erg sterk, maar Breadwinner was gewoon te volwassen en complex. Die onderwerpen vinden Oscarstemmers duidelijk niet passen bij animatiefilms. Wolfwalkers had ik persoonlijk wel gekozen als winnaar, maar deze verloor ook tegen Onward. Misschien leek deze iets te veel op Brave, maar ik denk wel dat het een Oscar had kunnen krijgen in een ander jaar.

Focus Features is een boeiende, want die brengt consequent films uit die wel in de nominatielijst staan. Ze gebruiken stop-motion, net als Aardman, en hebben een duister tintje. ParaNorman en Coraline zijn allebei Tim Burton-esque, met gotische thema’s en sterke cult potentie. Daarom hebben ze waarschijnlijk niet gewonnen. Kubo and the Two Strings was erg leuk, had zijn eigen stijl en tempo, maar toch werd Zootopia gekozen als winnaar. De knuffelige dieren van Disney winnen daar weer op nostalgische gevoelens voor de Disney-animatie stijl.

Sony Pictures gaat vast wel weer winnen met de nieuwe Spider-Man animatie, zelfs al was de eerste film vooral zo goed vanwege het verrassingseffect. Niemand had verwacht dat een Spider-Man animatiefilm zo goed zou kunnen zijn. Het was spannend, uniek, complex maar hing ook erg op de bekende verhalen van Spider-Man. Het feit dat het een heel populair karakter is hielp waarschijnlijk enorm met de winst.

Dus heeft Disney tegenstand? Niet echt. Ze worden met bijna elke film genomineerd, winnen bijna elk jaar, en blijven hun productie opschalen. Als er één jaar is met alleen maar Disney animatie in de categorie zal er mogelijk wat veranderen, maar tot die tijd geloof ik dat de komende tien jaar weinig verandering kan gaan brengen. .